Wszystkie ciekawostki

Samorząd miejski Makowa istnieje od 1919 roku. W skład pierwszej Rady Miejskiej Makowa weszli: ksiądz Teodor Mateuszczyk, Antoni Wardaszenko, Jan Minasiewicz, Władysław Brodowski, Szymon Dzwonkowski, Feliks Krystman, Michał Różycki, Wiktor Niski, Józef Świątkowski, Samuel Pianka, Dawid Minoga, Jonas Najman, Sender Pianka, Jakub Majer Sagał, Rubin Safian, Chaim Ungier, Icek Szamowicz, Ch. Blum, Ch. Chrzan, Juda Rozenbaum, Abram Małach, Hersz Josef Aronowicz i A.H. Szejnberg.

***

"Kahał" makowski był jedną z największych gmin żydowskich na Mazowszu. Podlegały mu między innymi skupiska żydowskie w Pułtusku i Wyszkowie. W mieście istniała znana w całym kraju jesziwa, czyli wyższa szkoła religijna. Działały tu też liczne bractwa, takie jak towarzystwo pogrzebowe Chewra Kalisza, Chewras Thilim "bractwo psalmów", bractwo studiów talmudycznych Misznajoth, Ain Jakow, Midrasz. Każde z nich miało własny dom modlitwy.

***

27 stycznia 1900 roku w Makowie Mazowieckim urodził się Hyman George Rickover - admirał marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych, projektant pierwszego na świecie atomowego okrętu podwodnego, określany mianem "ojca atomowej marynarki wojennej". Początkowo, z ramienia marynarki amerykańskiej uczestniczył w programie "Manhattan", a następnie, jako szef Naval Reactors Branch, aż do roku 1983 kierował programami rozwoju wszystkich amerykańskich atomowych siłowni okrętowych.

***

Warto odwiedzić stary cmentarz parafialny, który w 1993 roku został uznany za Miejsce Pamięci Narodowej. Znajdują się tam mogiły Powstańców Styczniowych 1863 r., żołnierzy poległych w wojnie 1920 r., kwatera żołnierzy niemieckich z 1914 r., pomniki poświęcone bohaterom II Wojny Światowej oraz nauczycielom, którzy brali udział w tajnym nauczaniu.

***

Najstarszym obiektem w mieście jest zabytkowy kościół parafialny pw. Bożego Ciała. Pochodzi on z przełomu XIV i XV wieku. W 1630 roku dobudowano do niego kaplicę pw. Św. Anny, a w I połowie XIX wieku chór muzyczny.

***

Już w XII wieku miejscowość miała charakter handlowy. Maków, miasto położone nad rzeką Orzyc, usytuowany był na ważnych szlakach handlowych i komunikacyjnych - z Warszawy do Królewca i z Poznania do Wilna. Istnieją przekazy, że już w XI wieku była w Makowie przeprawa przez Orzyc.

***

W 1872 roku powstała w Makowie ochotnicza Straż Pożarna, a w 1902 roku - Dom Ludowy, przemianowany dwa lata później na Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe „Lutnia”. W 1904 roku powstało Towarzystwo Drobnego Kredytu, a później - spółdzielnia spożywców „Jutrzenka”.

***

W 1553 roku mieszczanie makowscy uzyskali od króla Zygmunta Augusta przywilej na pobieranie mostowego, w zamian mieli obowiązek naprawy w Makowie mostu na rzece Orzyc. W tym samym przywileju król potwierdził istnienie rady miejskiej i ławy sądowej w Makowie, czyli samorządu miejskiego.

***

Podczas I Wojny Światowej Maków uległ mniejszym zniszczeniom niż np. Mława czy Przasnysz. Z okolicznych, zniszczonych miejscowości napływała ludność do Makowa. W tym okresie Maków został połączony koleją wąskotorową z odległą o 74 km Mławą.

***

Na Sejmie Czteroletnim (1788-1792) ziemię makowską reprezentowało dwóch posłów - Fabian Cholewiński i starosta makowski Mikołaj Glinka.

***

Nieopodal Krasnosielca nad rzeką Orzyc znajdowało się rozległe bagnisko zwane Sulicha. Dziś pozostały po nim tylko żyzne łąki i legenda o Suliskim Diable.

***

Według lustracji z 1565 roku w Makowie było 200 domów, czyli szacunkowo około 1000 mieszkańców.

***

Po 1815 roku miasto znalazło się pod zaborem rosyjskim. Maków był miastem administracyjnie przynależnym najpierw do guberni płockiej, po reformie administracyjnej w 1866 roku - do guberni łomżyńskiej. Powiat makowski władze rosyjskie utworzyły w 1867 roku. Rzeka Narew stanowiła naturalną granicę powiatu od strony zachodniej, a częściowo także od południowej.

***

Od czasów saskich w Makowie odbywało się sześć rocznych jarmarków. Dzięki nim i cotygodniowym targom miasto stało się ośrodkiem handlu lokalnego (skup towarów rolnych i leśnych) i dalekiego (tranzyt z Litwy).

***

W XVI wieku Maków był miastem powiatowym w województwie mazowieckim, ośrodkiem gospodarczym, jedną z dwóch równorzędnych stolic ziemi o powierzchni 897 km2 - zwanej makowsko-różańską, oraz siedzibą starosty grodowego.

***

Starostwo makowskie w 1564 r. obejmowało 50 włók ziemi. W jego skład wchodziły wsie: Makowica, Smrock, Słoniawy i Janików. W Makowie odbywały się sądy. W mieście istniał również dwór królewski (wcześniej książęcy), którego okoliczności upadku i zniszczenia nie są znane.

***

Do roku 1526 Maków pozostawał miastem książęcym. Przywileje nadane przez księcia Janusza I zostały potwierdzone przez króla Zygmunta Augusta - 10 sierpnia 1556 roku, a następnie przez króla Augusta III - 19 grudnia 1749 roku w Warszawie.

***

Obecnie Maków liczy około 10 tysięcy mieszkańców. Rok po wojnie liczba mieszkańców miasta wynosiła około 3 tysięcy.

***

W Krasnosielcu urodzili się założyciele wytwórni filmowej Warner Bros - Albert, Sam i Harry Warner (Aaron, Szmul i Hirsz Eichelbaum).

***

Powierzchnia Makowa Mazowieckiego wynosi około 10,3 km².

***

W czasie zdobywania Makowa 14 stycznia 1945 roku zniszczono 90% zabudowań. Tereny na wschód od miasta i samo miasto zostały silnie zaminowane.

***

Maków Mazowiecki uzyskał prawa miejskie w 1421 roku od mazowieckiego księcia Janusza I Starszego.

***

Nazwa Karniewo pochodzi od słowa kara. Dawniej nie było chętnych do siedlania się, więc aby zaludnić bagniste niegdyś tereny, książęta kierowali tu wrogich sobie poddanych i ludzi rozmaitych, którzy popadali w kolizję z prawem, krótko mówiąc - za karę.

***

Cmentarz Żołnierzy Armii Radzieckiej zlokalizowany w południowo-wschodniej części Makowa należy do największych tego typu cmentarzy w Polsce. Spoczywa na nim obecnie 15549 żołnierzy w 614 mogiłach zbiorowych i 50 pojedynczych mogiłach oficerów.

***

Maria Skłodowska-Curie przez kilka lat gościła na naszych ziemiach. Pracowała jako nauczycielka domowa we wsi Szczuki, u bogatej rodziny ziemiańskiej - Żórawskich.

***

Na ziemi makowskiej oraz w okolicznych powiatach w latach 1945-1951 wraz z podwładnymi żołnierzami, walki wyzwoleńcze prowadził Mieczysław Dziemieszkiewicz ps. "Rój". Dowodził wieloma akcjami przeciw komunistycznym siłom bezpieczeństwa. "Rój" poległ zastrzelony w obławie składającej się z żołnierzy z I Brygady KBW oraz funkcjonariuszy UBP i MO. W chwili śmierci, liczył sobie zaledwie 26 lat.

***

W Makowie Mazowieckim urodził się Zygmunt Zaradkiewicz. Grafik i rysownik, dyrektor Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego w Warszawie. Jego prace ukazywały się na łamach wielu gazet, między innymi Życia Warszawy i Rzeczpospolitej. Jest laureatem wielu prestiżowych nagród z całej europy.

***

W Makowie Mazowieckim w 1922 roku urodził się David Azrieli. Filantrop, deweloper i architekt. Wraz ze swoim majątkiem 3,1 miliarda dolarów zajął 362 miejsce na liście najbogatszych ludzi na świecie wg. magazynu Forbes.